Омӯзгорону шогирдони азиз! Ҳозирини гиромӣ!
Мактаб барои миллати бостониву тамаддунсози мо парваришгоҳи илму дониш, сайқалгоҳи ақлу хирад ва боргоҳи маърифату адаб ба шумор меравад.
Маҳз бо дарназардошти ҳамин нукта, Ҳукумати Тоҷикистон дар даврони соҳибистиқлолӣ ва хусусан, солҳои охир, бунёду азнавсозии муассисаҳои таълимии дорои шароити муосири таълим ва таҷҳизоту лавозимоти замонавӣ, аз ҷумла технологияҳои иттилоотӣ ва дигар васоити техникиро вусъат бахшида истодааст. Зеро баланд бардоштани сатҳу сифати таҳсилот, ба навовариву ихтироъкорӣ, омӯзиши илмҳои дақиқ ва забономӯзӣ ҳидоят намудани хонандагон, дар рӯҳияи ватандӯстиву ифтихори миллӣ ва арзишҳои милливу умумибашарӣ тарбия намудани насли имрӯзу ояндаи миллат вазифаи аввалиндараҷаи Давлат, Ҳукумати мамлакат ва аҳли маориф ба ҳисоб меравад.
Мавриди баҳрабардорӣ қарор гирифтани муассисаи таълимии имрӯза намунаи возеҳи ин гуфтаҳо мебошад.
Танҳо дар зарфи якуним соли охир дар шаҳри Душанбе 9 мактабу гимназияи нав ва биноҳои иловагӣ бо харҷи 174 миллион сомонӣ бунёд гардида, 10 мактаби дигар ба маблағи 56 миллион сомонӣ таъмиру азнавсозӣ карда шудаанд.
Ҳоло раванди азнавсозиву бунёдкорӣ дар ин самт суръати бесобиқа касб намудааст ва ба ғайр аз муассисаи таълимии имрӯза дар ҳудуди пойтахт сохтмони боз 12 мактаби замонавӣ барои зиёда аз 19600 нафар хонанда ба маблағи умумии 235 миллион сомонӣ босуръат идома дорад.
Мувофиқи таҳлилҳо суръати миёнаи афзоиши шумораи хонандагон дар шаҳри Душанбе ҳамасола то се фоизро ташкил медиҳад. Яъне, дар зарфи 10 соли оянда ба мо зарур аст, ки барои зиёда аз 30 ҳазор хонанда ҷойи нишаст ва шароити муосири таълим муҳайё кунем.
Агар 10 сол пеш муассисаҳои таълимии пойтахт дар маҷмӯъ 163 ҳазор нафар хонандаро ба таҳсил фаро гирифта бошанд, имрӯз ин нишондиҳанда ба 191 ҳазор нафар расидааст.
Солҳои охир мо барои бунёду азнавсозии инфрасохтори соҳаи маориф, дар баробари маблағҳои буҷетӣ, инчунин, соҳибкорони ватаниву шахсони саховатпеша ва грантҳои хориҷиро ҷалб намуда, мақсад гузоштем, ки ҳар чӣ бештар инфрасохтори муосири соҳаро муҳайё созем.
Яке аз омилҳои муҳими болоравии сатҳу сифати таълим фаъол гардонидани утоқу озмоишгоҳҳо барои фанҳои дақиқу табиӣ ва таҷҳизонидану бо маводи зарурӣ таъмин намудани онҳо мебошад.
То имрӯз озмоишгоҳҳои аксар муассисаҳои таҳсилоти умумии кишвар ба маводу ашёи зарурӣ дастрасии кофӣ надоранд ва бо ин сабаб дар аксари муассисаҳои таълимӣ фанҳои дақиқ ва табиӣ танҳо аз ҷиҳати назариявӣ таълим дода шуда, дарсҳои амалӣ дар сатҳи зарурӣ гузаронида намешаванд.
Вобаста ба ин, зарур аст, ки Вазорати саноат ва технологияҳои нав якҷо бо Вазорати маориф ва илм, мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии вилоятҳо, шаҳру ноҳияҳо, аз ҷумла шаҳри Душанбе ва дигар сохторҳои дахлдор, талаботи воқеии муассисаҳои таълимии мамлакат ва пойтахтро ба маводу ашёи аёниву озмоишӣ ва дигар лавозимоти мактабӣ ҳамаҷониба омӯхта, доир ба ҳалли ин масъала тавассути ташкил намудани коргоҳҳои махсусгардонидашуда оид ба истеҳсоли ашё ва лавозимоти таълимӣ тадбирҳои заруриро амалӣ гардонанд.
Ҳадафи стратегии сиёсати иҷтимоии давлат дар соҳаи маориф ба он равона гардидааст, ки хонандагони муассисаҳои таҳсилоти миёнаи умумӣ танҳо ба омӯзиши назариявии фанҳои алоҳида маҳдуд нашуда, дар баробари корҳои амаливу озмоишӣ, инчунин, бояд соҳиби донишу ҷаҳонбинии муосир бошанд.
Бо ин мақсад, аҳли маорифи кишвар бояд бо дарназардошти таҳаввулоти соҳа ба тарбияи насли наврас бо ҷиддияту масъулиятшиносӣ муносибат намоянд.
Соли гузашта дар маҷмӯъ 58 фоизи хатмкунандагони муассисаҳои таълимии пойтахт ба муассисаҳои таҳсилоти миёна ва олии касбии мамлакат дохил шудаанд, ки ин нишондиҳанда қонеъкунанда нест.
Дар иртибот ба ин, Мақомоти иҷроияи ҳокимияти давлатии шаҳри Душанбе, инчунин, сохторҳои марбутаро зарур аст, ки сабабҳои нокифоя будани сатҳи дониши хонандагонро дар баъзе муассисаҳои таълимии пойтахт таҳлил карда, бо мақсади боз ҳам беҳтар намудани сатҳу сифати таълим ва баланд бардоштани савияи дониши хонандагон чораҳои иловагӣ андешанд.
Дигар вазифаи муҳими аҳли маориф дарёфт ва тарбияи истеъдодҳо ва ихтироъкорону эҷодкорон аз миёни наврасону ҷавонон мебошад.
Бо мақсади тарбияи шахсиятҳои дорои ҷаҳонбинии муосиру пешрафта ва ҳисси баланди миллӣ, худогоҳу худшинос ва ба хотири фароҳам овардани шароити мусоид барои дастгирии хонандагони болаёқат ҳоло барномаи алоҳидаи давлатӣ татбиқ шуда истодааст.
Дар доираи барномаи мазкур ба масъалаҳои боз ҳам баланд бардоштани сатҳу сифати таҳсилот, малакаи касбии омӯзгорон ва таъминоти муассисаҳои таълимӣ бо таҷҳизоту технологияҳои муосир аҳамияти махсус дода мешавад.
Маҳз натиҷаи ҳамин дастгириҳост, ки хонандагони муассисаҳои таълимии шаҳри Душанбе дар олимпиадаҳои фаннӣ фаъолона иштирок намуда, соли ҷорӣ аз ҳама бештар ҷойҳои аввалро соҳиб шудаанд.
Хонандагони шаҳр, инчунин, дар озмуни довталабони шаҳодатномаи аъло бо гирифтани медалҳои тилло ва нуқра низ пешсаф мебошанд.
Масъалаи дигаре, ки мехоҳам таваҷҷуҳи шуморо ба он ҷалб намоям, ҳолати корҳои тарбиявию маърифатӣ дар байни хонандагон мебошад, ки мақому манзалати он аз корҳои таълимӣ кам нест. Зеро, бидуни тарбияи шогирде, ки мавқеи солим, ахлоқи ҳамида, ҳисси баланди ватандӯстӣ ва худшиносии миллӣ надорад, ҷомеаи солиму мутамаддин бунёд кардан аз имкон берун аст.
Аз мушоҳидаҳо бармеояд, ки роҳбарони баъзе муассисаҳои таҳсилоти умумӣ, донишгоҳу донишкадаҳо вақтҳои охир таваҷҷуҳи асосиро ба тадрису таълим равона карда, ба корҳои тарбиявӣ ба таври ҷиддӣ машғул намешаванд, ки солҳои охир боиси афзоиш ёфтани қонуншиканиҳо аз ҷониби хонандагони чанде аз мактабҳои пойтахт гардидааст.
Аз ин рӯ, зарур аст, ки дар баробари таълим ба масъалаи тарбияи дурусти наврасону ҷавонон аҳамияти аввалиндараҷа зоҳир карда шавад. Дар ин раванд, дар баробари волидайн омӯзгорону устодон бояд сахтгиру серталаб бошанд.
Бузургони гузаштаамон, аз ҷумла муаллими ахлоқ Шайх Саъдӣ меҳрубониву сахтгирии омӯзгорро аз падар бештар ва ҷоиз донистаанд.
Масалан, Саъдӣ дар ин масъала чунин гуфтааст:
Меҳри устод аз падар беш аст,
Аз падар устод дар пеш аст.
Ҳозирини арҷманд!
Дар остонаи таҷлили солгарди Истиқлолияти давлатӣ ва соли нави таҳсил ба фаъолият оғоз кардани боз як боргоҳи таълиму тарбияи фарзандони сокинони шаҳри Душанбе, яъне муассисаи таҳсилоти миёнаи умумии рақами 55 дар ноҳияи Шоҳмансур, нишонаи ғамхории Ҳукумати мамлакат нисбат ба насли ояндасози миллат ба шумор меравад.
Муассисаи таълимии мазкур аз ҷониби Дирексияи сохтмони иншооти ҳукуматии Дастгоҳи иҷроияи Президент барои таҳсили 3 500 хонанда ва бо сарфи қариб 36 миллион сомонӣ қомат афрохта, дорои шароити беҳтарини таълим мебошад.
Дар натиҷаи заҳмати софдилонаи муҳандисону сохтмончиён бунёди мактаб дар муҳлати хеле кӯтоҳ ва бо сифати баланд ба анҷом расонида шуд, ки ба ҳамаи онҳо барои саҳми арзандаашон дар муҳайё намудани шароити мусоид ба наврасону ҷавонони пойтахт миннатдорӣ изҳор менамоям.
Бузургони фарҳангдӯсти мо беҳуда донишро чароғи ақл, қуввати дил ва сарвати азим нагуфтаанд. Зеро шахси донишманд ва соҳиби касбу ҳунар дар ҳама давру замон сазовори обрӯю эътибори хоса буда, илму дониши азбаркарда ва касбу ҳунари азхуднамудааш дар тӯли ҳаёт кафолати зиндагии шоистаи ӯ мебошад.
Дар баробари ин, ба шумо, хонандагони азиз, таъкид менамоям, ки ба қадри ғамхориҳои Давлату Ҳукумат, заҳмати устодон ва падару модарони худ расед, давраи таҳсилро самаранок истифода баред, илму дониш омӯзед ва соҳиби касбу ихтисосҳои муосир гардед, то ки дар оянда ба давлати соҳибистиқлоли худ, ҷомеа ва падару модари хеш хизмати шоиста карда тавонед.
Ҳамаи шумо, ҳозирини арҷманд ва кулли сокинони шаҳри Душанберо ба фарорасии соли нави таҳсил ва солгарди ҷашни бузурги миллиамон — Истиқлолияти давлатӣ табрик гуфта, бароятон зиндагии орому осуда, осмони соф ва ба шогирдони муассисаи навбунёди таълимӣ дар роҳи омӯхтани илму дониш комёбӣ орзу менамоям.
Ҳамеша саломату сарбаланд бошед!
