Тоҷикистону Ҳиндустон густариши робитаҳо пурсамар аст

Пас аз он ки Тоҷикистон 9 сентябри соли 1991 Истиқлоли давлатии худро эълон кард, Ҷумҳурии Ҳиндустон аз ҷумлаи аввалин кишварҳое буд, ки 25 декабри соли 1991 кишвари моро ба расмият шинохт. Муносибатҳои дипломатии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Ҳиндустон 28 августи соли 1992 барқарор шуданд.

Соли 1993 нахустин cафири Ҷумҳурии Ҳиндустон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон (бо иқомат дар Тошканд) таъин гардид. Соли 1994 Сафорати Ҷумҳурии Ҳиндустон дар шаҳри Душанбе ва соли 2003 Сафорати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Деҳлӣ кушода шуданд.

Ҷумҳурии Ҳиндустон аз рӯи нишондиҳандаҳои аҳолӣ (1,42 миллиард нафар) сернуфустарин давлати дунё ва аз лиҳози масоҳат (3 287 263 км²) бузургтарин кишвари Осиёи Ҷанубӣ (ҷойи 7-ум дар ҷаҳон) маҳсуб меёбад.

Ҳиндустон то 15 августи соли 1947 ҳамчун Ҳинди Британия – ҷузъи Британияи Кабир шинохта мешуд. Соли 1947, дар пайи муборизаи солиёни зиёд (бо пешбурди маъракаи домангири муқовимати ғайризӯроварона ва адами ҳамкорию итоат бо ташвиқи ҷунбиши муассир зери роҳбарии Маҳатма Гандӣ) Ҳинди Британия ба ду доминиони мустақил, яъне Доминиони Ҳинди аҳолиаш аксаран ҳиндӣ ва Доминиони Покистони аҳолиаш аксаран мусулмон тақсим шуд.

26 январи соли 1950 Ҳиндустон ҷумҳурӣ эълон карда шуд, ки тавассути низоми демократии парлумонӣ идора карда мешавад. Он соҳиби ҷомеаи плюралистӣ, сермиллату серзабону сердин ва бисёрэтникӣ мебошад. Ҷумҳурии Ҳиндустон аз кишвари нисбатан камбизоат дар соли 1951 аллакай охирҳои асри ХХ ба комёбиҳои бузург дар тараққиёти иқтисодӣ ва ҳарбӣ ноил гардида, то ба сатҳи иқтисоди зудрушдёбанда ва маркази хидматрасониҳои технологияҳои иттилоотӣ, бо табақаи миёнаи торафт афзоишёбандаи аҳолӣ мубаддал гардид. Ҳиндустон давлати дорои барномаҳои муосири кайҳонию фазошиносӣ ва абарқудрати дорои   яроқи ҳастаӣ мебошад. Он ба созмону сохторҳои бонуфузи байналмилалию минтақавӣ, ба монанди СММ, G20 (Гурӯҳи 20), Созмони умумиҷаҳонии савдо, Иттиҳодияи минтақавии ҳамкориҳои Осиёи Ҷанубӣ, Иттиҳоди миллатҳо, инчунин, БРИКС ва Созмони ҳамкории Шанхай шомил аст.

Молҳои асосии саноатии барои содирот равонашудаи Ҳиндустон маҳсулоти кимиёвӣ, пӯлод, мошин ва таҷҳизот, воситаҳои нақлиёт, техникаи маишӣ , электроника, трактор, либос ва доруворӣ мебошанд.

Ҳамкориҳои дуҷонибаи Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Ҷумҳурии Ҳиндустон бо кӯшишҳои тарафайн дар соҳаҳои сиёсӣ, иқтисодӣ-тиҷоратӣ, сармоягузорӣ, иҷтимоӣ ва тандурустӣ, фарҳангию гуманитарӣ, ҳарбӣ ва амниятӣ, инчунин, дигар бахшҳои мавриди таваҷҷуҳи ҷонибҳо рушд меёбанд.

Ҳаҷми тиҷорат дар солҳои 2024-2025 тақрибан ба 75 миллион доллари ИМА расид. Содироти асосии Ҳиндустон доруҳои баландсифат, нассоҷӣ, чой ва таҷҳизоти гуногун мебошанд. Тоҷикистон дар навбати худ ба Ҳиндустон меваи хушк, гиёҳҳои шифобахш ва сангҳои нимқиматбаҳо содир мекунад.

Барои диверсификатсия ва таҳкими тиҷорат ҳарду кишвар тавассути Гурӯҳи кории муштараки Ҳиндустон ва Тоҷикистон оид ба ҳамкориҳои тиҷоратӣ ва иқтисодӣ шарикии устуворро густариш медиҳанд. Сиёсати «Пайванди Ҳиндустон бо Осиёи Марказӣ» ва сармоягузории Ҳиндустон дар бандари Чобаҳор дар Эрон робитаро афзоиш дода, ба тиҷорат тавассути Долони байналмилалии нақлиётии шимолу ҷануб (INSTC) мусоидат мекунад. Кӯшишҳо барои ҳавасмандгардонии ҷалби бахши хусусӣ идома доранд ва соҳибкорони ҳиндӣ имкониятҳоро дар бахшҳои нассоҷӣ, коркарди кишоварзӣ, истихроҷи маъдан ва ғайра дар Тоҷикистон меомӯзанд. Бо ҳалли мушкилот, ба мисли монеаҳои логистикӣ ва диверсификатсияи сабадҳои тиҷоратӣ, Ҳиндустон ва Тоҷикистон ҳадаф доранд, ки тиҷорати дуҷонибаро афзоиш диҳанд.

Дар чаҳорчӯби барномаи ҳамкории техникӣ ва иқтисодии Ҳиндустон (ITEC) беш аз 1500 нафар мутахассисон ва донишҷӯёни тоҷик дар Ҳиндустон дар бахшҳои технологияҳои иттилоотӣ, кишоварзӣ, тандурустӣ, менеҷмент, тиҷорат, молия, соҳибкорӣ, идоракунии давлатӣ ва ғайра таҳсил кардаанд. Илова бар ин, аз тарафи Шурои равобити фарҳангии Ҳиндустон (ICCR) ба донишҷӯёни тоҷик барои таҳсил дар донишгоҳҳои олӣ, дар бахшҳои муҳандисӣ, гуманитарӣ ва менеҷмент барои такмили ихтисос стипендия ҷудо шудааст. Ин иқдомҳо на танҳо ба ҷавонони тоҷик донишу малака мебахшанд, балки ҳамчун пуле барои ҳамдигарфаҳмии фарҳангӣ, таҳкими иродаи нек ва эҳтироми ҳамдигар хизмат мекунанд. Бо сармоягузорӣ дар соҳаи маориф, Ҳиндустон ва Тоҷикистон барои ҳамкориҳои дарозмуддат ва шукуфоии муштарак замина мегузоранд.

Мувофиқи маълумоти Вазорати корҳои хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон, миёни ду кишвар абзорҳои зерини ҳамкорӣ амал мекунанд: Машварати стратегии Котиботи Шурои амнияти Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Котиботи Шӯрои амнияти миллии Ҷумҳурии Ҳиндустон, Гурӯҳи кории муштарак оид ба мубориза бар зидди терроризм, Гурӯҳи кории муштарак оид ба ҳамкории мудофиавӣ, Гурӯҳи кории муштарак оид ба истифодабарии осоиштаи технологияи кайҳонӣ барои рушд, Гурӯҳи кории муштарак оид ба энергетика, инчунин, машваратҳои консулӣ.

Бо мақсади густариши ҳамкориҳо ва робитаҳои байнипарлумонӣ бо қарори Шурои Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон байни Маҷлиси намояндагони Маҷлиси Олии Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Палатаи мардумии Парламент (Лок Сабҳа)-и  Ҷумҳурии Ҳиндустон гурӯҳи дӯстӣ таъсис дода шудааст.

Пояи қарордодӣ - ҳуқуқии муносибатҳои дуҷонибаро зиёда аз 730 санади байнидавлатӣ, байниҳукуматӣ ва байниидоравӣ дар бораи ҳамкориҳо дар соҳаҳои сиёсию дипломатӣ, иқтисодӣ, тиҷоратӣ, сармоягузорӣ, илмӣ-техникӣ, кишоварзӣ, саноат, энергетика, бонкдорӣ, гумрук ва андоз, бофандагӣ, муносибатҳои иҷтимоӣ ва меҳнат, тиббу тандурустӣ, фарҳанг, санъат ва ҳунар, маориф, илм ва технология, сайёҳӣ, варзиш, ҳифзи муҳити зист ва идоракунии офатҳои табиӣ, воситаҳои ахбори умум, амният, мудофиа ва ҳарбӣ, алоқаи ҳавоӣ ва ғайра ташкил медиҳад.

Густариши ҳамкориҳои иқтисодию тиҷоратӣ яке аз самтҳои афзалиятноки муносибатҳои дуҷониба мебошад.

Таҳияи Сайфиддин СУННАТӢ,

«Садои мардум»